Cây Hồng Ngọc: Dược Liệu Quý trong Y Học Cổ Truyền với Nhiều Công Dụng Bất Ngờ

Cây Hồng Ngọc từ lâu đã được biết đến là một loại dược liệu dân gian với những công dụng kháng nấm, kháng khuẩn quan trọng, thường xuất hiện trong các bài thuốc y học cổ truyền. Loại cây này được ứng dụng để hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý như viêm nhiễm đường tiêu hóa, viêm ruột, viêm loét dạ dày, các vấn đề về gan, viêm thận, và một số tình trạng viêm khác.

Cây hồng ngọc, còn có tên gọi khác là cây nhật nguyệt, danh pháp khoa học là Pseuderanthemum palatiferm (Wall) Radlk, thuộc họ Ô rô (Acanthaceae). Đây là loài cây bụi sống lâu năm, có các đặc điểm thực vật đặc trưng.

Đặc điểm nhận dạng cây hồng ngọc

Cây hồng ngọc thường đạt chiều cao từ 1 đến 2 mét. Thân cây khi non có màu xanh lục và phân thành nhiều cành. Khi cây già đi, phần thân hóa gỗ sẽ chuyển sang màu nâu.

Lá cây mọc đối xứng, có hình dạng giống mũi mác, chiều dài khoảng 12 – 17 cm. Cuống lá dài 1.5 – 2.5 cm. Đầu lá nhọn, mép lá nguyên (không răng cưa), và gốc lá thuôn lại. Hoa cây có màu trắng pha tím, mọc thành từng cụm ở đầu cành. Hoa lưỡng tính, có 5 đài hoa tách rời nhau.

Thông thường, 5 cánh hoa chia thành 2 môi: môi dưới có 2 thùy và môi trên có 3 thùy. Giữa các thùy cánh hoa thường có một vài chấm tím nhỏ. Hoa có 4 nhụy, trong đó có 2 nhụy kép. Chỉ nhụy ngắn và bao phấn có màu tím. Quả của cây hồng ngọc là loại quả nang, chứa 4 hạt bên trong.

/https://cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/cay_hong_ngoc_6e85e4f8dd.jpg)

Loài cây này được phân thành hai nhóm chính dựa trên đặc điểm và công dụng:

• Cây hồng ngọc trắng: Lá cây có màu xanh nhạt ở cả hai mặt. Khi vò nát, lá tiết ra nhiều dịch nhầy nhớt. Khi phơi khô, lá có thể giữ nguyên màu hoặc chuyển sang màu sẫm, màu bạc trắng. Cây hồng ngọc trắng được đánh giá chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, do đó thường được trồng và sử dụng làm thuốc.
• Cây hồng ngọc đỏ: Khi còn non, ngọn và lá non có màu hơi nâu hoặc nâu đỏ, vị hơi chua và chát. Bề mặt lá được bao phủ bởi một lớp lông tơ mịn. Khi già đi, lá cây chuyển sang màu xanh và mặt trên có màu đậm hơn mặt dưới.

Lá và rễ là những bộ phận chính của cây hồng ngọc được sử dụng làm dược liệu. Cây có thể được thu hái quanh năm, đặc biệt là vào mùa mưa. Sau khi thu hoạch, dược liệu cần được rửa sạch, để ráo nước và có thể dùng tươi hoặc phơi khô trong bóng râm để bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Việc sử dụng các loại cây thuốc tự nhiên như cây thân gỗ trồng trong nhà không cần ánh sáng hay cây hồng ngọc đòi hỏi sự tìm hiểu kỹ lưỡng về đặc tính của chúng.

Công dụng và cách sử dụng cây hồng ngọc trong chữa bệnh

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, cây hồng ngọc chứa các thành phần hóa học như sterol, axit hữu cơ, flavonoid, carotenol, đường khử. Các hoạt chất này được ghi nhận có công dụng khử trùng, kháng viêm và hỗ trợ ngăn chặn sự hình thành các gốc tự do có khả năng gây bệnh. Trong lá tươi, hàm lượng diệp lục toàn phần là khoảng 2.65 mg/g; protein toàn phần chiếm 30.08% và Nito toàn phần là 4.9% (ở lá khô).

Theo y học cổ truyền, rễ và vỏ cây hồng ngọc có vị đắng, trong khi lá cây giữ nguyên tính vị khi già. Dược liệu này được cho là có tác dụng đào thải độc tố, thanh nhiệt cơ thể và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý như xơ gan, xơ phổi, u tuyến tiền liệt, làm lành vết thương hở, viêm đại tràng mạn tính, sốt cao, cảm cúm, tiểu ra máu, tả, lỵ.

Hỗ trợ chữa u nang và u xơ

Đối với u nang, u xơ, có thể sử dụng 10 – 12 lá hồng ngọc tươi, rửa sạch rồi cho vào cối giã nát. Đổ một bát nước sôi để nguội vào, lọc lấy nước thuốc, thêm một chút muối vào hòa tan. Uống 3 lần mỗi ngày, cách bữa ăn khoảng 1 giờ. Người bệnh cần kiên trì sử dụng bài thuốc này trong khoảng 3 tháng để đạt được kết quả.

Bạn cũng có thể dùng lá cây hồng ngọc khô tán thành bột mịn, sau đó trộn cùng bột tam thất theo tỷ lệ 1:1. Hỗn hợp bột thuốc này được dùng với nước lọc trước bữa ăn, mỗi lần 1 thìa cà phê. Phương pháp này được cho là đặc biệt tốt cho người bị xơ gan cổ trướng. Việc kết hợp các loại dược liệu tự nhiên trong y học cổ truyền là một nét đặc trưng, tương tự như cách người ta sử dụng vỏ thông trồng lan để cải thiện sự phát triển của cây cảnh.

Chữa viêm đại tràng co thắt, viêm đại tràng mạn tính

Sử dụng 40 – 60g cành và lá hồng ngọc khô, thêm 600ml nước và sắc đến khi còn khoảng 300ml. Chia lượng nước thuốc này thành 3 lần uống trong ngày, uống cách bữa ăn. Kiên trì sử dụng bài thuốc này trong khoảng 2 tuần có thể giúp thuyên giảm các triệu chứng bệnh viêm đại tràng.

Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư

Một trong những công dụng được truyền tụng của cây hồng ngọc là hỗ trợ điều trị ung thư. Người bệnh có thể dùng 10 – 15 lá hồng ngọc tươi, rửa sạch, nhai chậm, kỹ rồi nuốt từ từ cả nước lẫn bã. Thực hiện khoảng 5 – 6 lần mỗi ngày. Kết hợp thêm vào mỗi sáng sớm và tối, lấy một nắm lá hồng ngọc tươi giã nát, đổ một bát nước sôi để nguội vào rồi lọc lấy nước uống. Bệnh nhân có thể sử dụng bài thuốc này liên tục như một phương pháp hỗ trợ.

/https://cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/cay_hong_ngoc_1_3f36504c26.jpg)

Bài thuốc chữa u xơ phổi, u tuyến tiền liệt

Dùng khoảng 1 nắm lá hồng ngọc tươi, rửa sạch rồi cho vào máy xay nhuyễn với 300ml nước lọc. Lượng nước thuốc thu được chia thành 3 lần uống mỗi ngày, trước khi ăn. Người bệnh nên dùng bài thuốc liên tục trong vòng 1 tháng để đạt được hiệu quả. Các bài thuốc từ cây cỏ tự nhiên là một lĩnh vực được nhiều người quan tâm, bên cạnh việc chăm sóc các loại cây cảnh phổ biến như hoa dừa cạn đứng hay hoa quân tử.

Bài thuốc cầm máu do trĩ, ho ra máu, xuất huyết tiêu hóa

Dùng khoảng 7 – 9 lá cây hồng ngọc tươi rửa sạch, nhai kỹ 2 lần mỗi ngày. Hoặc có thể dùng lá cây hồng ngọc khô sắc với 500ml nước lọc, lấy nước thuốc thu được dùng trong ngày.

Các bài thuốc khác từ cây hồng ngọc

• Điều trị sốt cao, cảm cúm: Sử dụng 8 lá hồng ngọc tươi rửa sạch, nhai kỹ và tiếp tục nhai sau mỗi giờ. Người bệnh nên dùng bài thuốc liên tục 3 lần có thể giúp hạ sốt, giảm đau đầu hiệu quả.
• Chữa chấn thương chảy máu: Giã nát cây hồng ngọc tươi (lưu ý sử dụng lá cây già) để đắp lên vết thương sau đó dùng gạc cố định lại. Sau 2 – 3 giờ mở gạc và thay bằng lá mới.
• Điều trị viêm nhiễm đường tiêu hóa: Dùng 7 – 9 lá cây hồng ngọc tươi đã rửa sạch, nhai 2 – 3 lần mỗi ngày. Sử dụng bài thuốc liên tục 5 – 7 ngày để đạt hiệu quả cao.

Hướng dẫn trồng cây hồng ngọc đơn giản

Cây hồng ngọc là loài cây ưa sáng, ưa ẩm và có khả năng chịu bóng, đặc biệt là khi cây còn non. Cây sinh trưởng tốt trong mùa hè, nhưng vào mùa thu đông có hiện tượng rụng lá. Cây hồng ngọc cần trồng trên 1 năm tuổi mới có quả và có khả năng tái sinh tự nhiên từ hạt. Tuy nhiên, cây phát triển mạnh sau khi chặt nên có thể nhân giống dễ dàng bằng cách giâm cành.

/https://cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/cay_hong_ngoc_2_1a1f7cfc26.jpg)

Việc giâm cành là phương pháp nhân giống cây hồng ngọc đơn giản và hiệu quả. Chỉ cần dùng đoạn cành hoặc ngọn cây dài khoảng 20 – 25cm cắm xuống đất ẩm là cây có thể ra rễ. Hồng ngọc mọc tự nhiên quanh các vùng đồi núi và có thể thu hoạch quanh năm. Giống như nhiều loại cây khác có thể trồng phổ biến như hoa leo giàn đẹp mang lại giá trị thẩm mỹ, cây hồng ngọc mang lại giá trị về sức khỏe.

Cây hồng ngọc là một loại dược liệu dân gian với nhiều công dụng tiềm năng cho sức khỏe con người và được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc y học cổ truyền để hỗ trợ điều trị bệnh. Dược liệu này được cho là không có độc tính và không gây tương tác với các loại thuốc khác. Tuy nhiên, hiệu quả trị bệnh và độ an toàn còn phụ thuộc vào cơ địa và tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi người.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp từ Nhathuoclongchau.com.vn