Hoa Cúc Tần, còn được biết đến với các tên gọi khác như đại ngải, băng phiến ngải, đại bì, từ bì, lực ấn, là một loài cây thuộc họ Cúc. Nguồn gốc của cây cúc tần được cho là từ Malaysia và Ấn Độ. Cây có thân mọc thẳng, cao từ 1 đến 2 mét, phủ lông tơ mềm mại.
Cành cúc tần nhỏ, nhưng khá chắc khỏe. Lá cúc tần có hình bầu dục, đầu nhọn, mép lá có răng cưa, cuống lá ngắn hoặc không có cuống. Hoa cúc tần có màu tím, mọc thành chùm, tạo nên vẻ đẹp tự nhiên, thu hút. Quả cúc tần nhỏ, hình trụ với 10 cạnh.
Cây cúc tần có mùi thơm nhẹ nhàng, đặc trưng do chứa tinh dầu. Tại Việt Nam, cây cúc tần mọc hoang dại ở nhiều vùng, đặc biệt là các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Ninh Bình, Hòa Bình… Hiện nay, cây cúc tần cũng được trồng nhiều trong các vườn thảo dược. Cây cúc tần mọc hoang ở nhiều vùng của nước ta
Cây cúc tần không chỉ có vẻ đẹp tự nhiên mà còn chứa nhiều thành phần hóa học quý giá. Theo nghiên cứu, hoa cúc tần chứa hàm lượng tinh dầu cao cùng các thành phần khác như: sắt, caroten, protein, xenluloza, vitamin C, canxi, lipid… Việc thu hoạch cúc tần có thể thực hiện quanh năm, nhưng tốt nhất là vào mùa hè. Thân, lá và rễ cây đều được sử dụng làm thuốc, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Nếu bảo quản dạng thuốc khô, cần rửa sạch, thái khúc ngắn rồi đem phơi hoặc sấy khô, sau đó bảo quản trong túi kín ở nơi khô mát. Chính vì giá trị dược liệu của nó mà cúc tần được nhiều người tìm kiếm và sử dụng.
Trong Đông y, cúc tần có vị đắng, tính mát, quy vào kinh phế và thận. Theo kinh nghiệm dân gian, cúc tần được dùng để chữa cảm sốt, thấp khớp, đau nhức xương, lợi tiểu, tiêu viêm, sát trùng, tiêu độc, cầm máu… Y học hiện đại đã chỉ ra rằng tinh dầu trong lá cúc tần với các thành phần như camphor, borneol, limonen, cineol… nếu pha loãng trong polyethylene glycol thì có thể tiêu diệt một số chủng vi nấm, vi khuẩn thường gặp như Candida albicans, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Microsporum gypseum… Rễ cúc tần chứa chất có khả năng ức chế tác nhân gây sưng phù khớp. Hoạt chất β-sitosterol và stigmasterol trong cây cúc tần có thể điều trị tiểu đường, trung hòa nọc độc của một số loài rắn.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, việc sử dụng cúc tần để điều trị bệnh cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia y tế. Không nên tự ý sử dụng cúc tần để chữa bệnh mà chưa có sự tư vấn từ bác sĩ. Việc sử dụng cúc tần không đúng cách có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Để hiểu rõ hơn về công dụng và cách sử dụng cúc tần, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.
Dưới đây là một số bài thuốc dân gian sử dụng cúc tần, tuy nhiên, hiệu quả điều trị chưa được kiểm chứng khoa học đầy đủ. Trước khi áp dụng, bạn cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế:
- Chữa cảm sốt, nhức đầu: Sắc uống nước ấm hỗn hợp lá sả, lá chanh, lá cúc tần. Bã thuốc có thể sắc lại để xông hơi.
- Chữa đau mỏi lưng: Dùng thân cây cúc tần giã nát, trộn với rượu trắng, sao vàng, đắp lên lưng.
Cúc tần sao vàng, chườm nóng có thể giảm đau lưng
- Giảm căng thẳng: Nấu cháo với đu đủ chín, cúc tần, hoa cúc trắng và ốc nhồi.
Như vậy, hoa cúc tần là một loại cây vừa có giá trị thẩm mỹ, vừa có tiềm năng ứng dụng trong y học. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, việc sử dụng cúc tần cần được thực hiện đúng cách và dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia y tế. Việc tự ý sử dụng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cúc tần để điều trị bệnh. Cây cúc tần thường được khai thác nguyên thân và hoa để phơi khô làm dược liệu. Cây cúc tần thường được khai thác nguyên thân và hoa để phơi khô làm dược liệu