Hoa đồ Mi (Rubus rosifolius) là một loài cây bụi thuộc họ Hoa hồng, thường bị nhầm lẫn về định danh do có nhiều hình ảnh minh họa khác nhau. Loài hoa này không chỉ có giá trị thực vật học mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho văn học, đặc biệt là thi ca.
Theo danh pháp khoa học, hoa đồ mi được biết đến với tên gọi Rubus rosifolius (đồng nghĩa Rubus rosaefolius). Đây là một loài thực vật thuộc chi Mâm xôi (Rubus), nằm trong họ Hoa hồng (Rosaceae). Có một điểm thú vị về tên gọi trong tiếng Hán là sự khác biệt nhỏ giữa chữ “Đồ” (è¼) và “Trà” (茶), chỉ sai khác một nét ngang trên bộ Mộc (木), điều này đôi khi gây nhầm lẫn khi tra cứu thông tin hoặc hình ảnh về loài hoa này. Mặc dù thuộc họ Hoa hồng, nhưng đặc điểm nhận dạng thực tế của hoa đồ mi có sự khác biệt nhất định so với các loài hoa hồng phổ biến. Việc phân biệt các loài thực vật trong cùng họ đôi khi đòi hỏi sự quan sát tỉ mỉ, giống như khi phân biệt các giống cây sanh bonsai mini đẹp khác nhau.
Sự nhận diện về hoa đồ mi có thể khác nhau tùy thuộc vào nguồn tham khảo. Trong các tài liệu lịch sử, chúng ta có thể thấy những bức vẽ minh họa chi tiết. Ví dụ, trong bộ ‘Mai viên thảo mộc đồ phổ’ của nhà khoa học Nhật Bản Mouri Baien (thế kỷ 19) có một bức vẽ miêu tả hoa đồ mi.
Bức vẽ hoa đồ mi trong Mai viên thảo mộc đồ phổ của Mouri Baien
Một bức vẽ khác được lưu giữ tại Bảo tàng Đại học Tokyo cũng khắc họa loài hoa này.
Hình minh họa hoa đồ mi tại Bảo tàng Đại học Tokyo
Bên cạnh những miêu tả mang tính học thuật cổ, các nguồn hiện đại như Wikipedia cung cấp những hình ảnh chụp thực tế về hoa đồ mi (Rubus rosifolius). Những hình ảnh này thường cho thấy đặc điểm của một loài cây bụi thân gỗ có gai, lá kép, và hoa trắng hoặc phớt hồng với năm cánh đơn giản.
Ảnh thực tế cây hoa đồ mi (Rubus rosifolius) với nụ và hoa trắng
Toàn cảnh cây bụi hoa đồ mi trưởng thành
Quả non hoặc nụ của cây hoa đồ mi Rubus rosifolius
Đối chiếu các nguồn, có ý kiến cho rằng những hình ảnh thực tế trên Wikipedia có vẻ tương đồng hơn với bức vẽ tại Đại học Tokyo. Giống như việc trồng mận điều đỏ hay chăm sóc sử quân tử trồng chậu, việc nhận diện và tìm hiểu về đặc điểm cụ thể của từng loài cây đòi hỏi sự tìm hiểu kỹ lưỡng từ nhiều nguồn đáng tin cậy.
Vượt lên trên những thắc mắc về định danh, hoa đồ mi từ lâu đã đi vào lòng người qua thi ca. Loài hoa này đã trở thành biểu tượng, mang nhiều ý nghĩa trong các tác phẩm văn học cổ. Một ví dụ điển hình là bài thơ “Tích Xuân” (Tiếc Xuân) của thi nhân Nguyễn Tử Thành (bản dịch của Nguyễn Tấn Hưng), một bài thơ nổi tiếng có nhắc đến hình ảnh hoa đồ mi.
Tích xuân
Lão tận oanh thanh, điệp hữu tàn
Hoa thần trước ý vị nhân xan .
Thanh hương bất nhập đồ mi mộng ,
Cửu thập xuân tùy dạ vũ lan .
Tiếc xuân
Bướm, oanh nay đã vô tình
Thần hoa sao vội cũng đành bỏ đi !
Nhạt rồi hương mộng đồ mi
Xuân tàn theo tiếng thầm thì mưa đêm
Phong Ca
Hoa đồ mi cùng với các loài hoa khác như cây vạn phúc hay cây kim ngân hoa đều góp phần làm phong phú thêm thế giới thực vật và nguồn cảm hứng nghệ thuật.
Như vậy, hoa đồ mi không chỉ là một loài thực vật với danh pháp khoa học rõ ràng mà còn là một hình ảnh lãng mạn trong văn hóa, thi ca, dù việc nhận diện chính xác ngoài đời thực đôi khi vẫn còn là điều khiến nhiều người băn khoăn.
Nguồn tham khảo: Tổng hợp từ các nguồn.