Contents
Cây sử quân tử, hay còn gọi là trang dây, dây giun, dây lăng, là loài cây leo được nhiều người yêu thích bởi vẻ đẹp rực rỡ và hương thơm dịu nhẹ. Đặc biệt, Sử Quân Tử Trồng Chậu không chỉ giúp tiết kiệm không gian mà còn mang đến giàn hoa tuyệt đẹp cho ban công, sân thượng hay hiên nhà. Dù không quá khó trồng, việc nắm vững kỹ thuật cơ bản là chìa khóa để cây phát triển khỏe mạnh và ra hoa đều đặn. Hãy cùng khám phá cách trồng và chăm sóc loại cây cảnh độc đáo này ngay tại nhà.
Đặc Điểm Cây Sử Quân Tử
Sử quân tử (danh pháp khoa học: Combretum indicum) thuộc họ Trâm bầu, có nguồn gốc từ Ấn Độ và Malaysia. Đây là loại cây dây leo sống lâu năm, thân mảnh, có thể leo dài từ 3m đến 10m. Khi không có chỗ dựa, dây sẽ rủ xuống tạo thành bụi.
Điểm nổi bật nhất của sử quân tử là hoa. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành, hình ống dài chia 6 thùy. Điều đặc biệt là hoa đổi màu theo độ tuổi: nụ có màu trắng hoặc vàng nhạt, khi mới nở chuyển sang trắng, sau đó hồng nhạt rồi đậm dần và cuối cùng là đỏ rực. Khi hoa nở, cánh xòe ra như hình ngôi sao và chuyển dần sang tư thế rủ xuống.
Sử quân tử rất sai hoa, có thể nở liên tục trong năm, nhưng thường rộ nhất từ tháng 3 đến tháng 8. Từ tháng 9 đến tháng 10 là mùa quả. Quả hình elip, dài 2-4cm với 5 cạnh lồi dọc thân. Hạt hình thoi, vỏ nâu nhạt, dễ bóc.
Hiện nay có hai loại phổ biến là sử quân tử đơn (ở Việt Nam) và sử quân tử kép (từ Thái Lan), cả hai đều thơm và sai hoa.
Chuẩn Bị Để Trồng Sử Quân Tử Trong Chậu
Để bắt đầu trồng sử quân tử tại nhà, đặc biệt là sử quân tử trồng chậu, bạn cần chuẩn bị các vật dụng và nguyên liệu sau:
-
Chậu trồng: Vì sử quân tử là cây lâu năm và phát triển khá nhanh, nên chọn chậu có kích thước đủ lớn ngay từ đầu để tránh phải thay chậu thường xuyên. Chậu có lỗ thoát nước tốt là điều bắt buộc. Bạn có thể dùng chậu sành, nhựa, sứ hoặc thùng xốp, khay lớn.
-
Đất trồng: Sử quân tử không quá kén đất, có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau. Tuy nhiên, để cây đạt năng suất hoa cao nhất, đất trồng cần giàu dinh dưỡng, tơi xốp, và đặc biệt là thoát nước tốt để tránh úng rễ trong chậu.
- Bạn có thể tự trộn đất theo tỷ lệ khuyến nghị: 3 phần đất sạch : 3 phần phân trùn quế : 2 phần giá thể mụn dừa : 2 phần giá thể trấu hun.
- Hoặc sử dụng các loại đất sạch hữu cơ bán sẵn chuyên dùng cho hoa, cây cảnh đã được phối trộn đầy đủ.
-
Cây giống: Có thể trồng bằng cành giâm, gieo hạt hoặc mua cây con từ vườn ươm. Mua cây con là cách nhanh chóng và tiện lợi nhất.
Các Phương Pháp Trồng Sử Quân Tử
Có hai phương pháp phổ biến để nhân giống sử quân tử:
Giâm cành hoa sử quân tử
Giâm cành giúp cây con giữ được đặc tính tốt của cây mẹ và nhanh ra hoa hơn.
Chọn cây mẹ khỏe mạnh, không sâu bệnh. Cành giâm là cành bánh tẻ, to khỏe. Cắt một đoạn dài khoảng 10cm – 20cm. Tỉa bỏ hết lá, nụ và hoa trên cành, chỉ để lại 2 – 3 lá ở đỉnh.
Ngâm gốc cành giâm vào dung dịch phân bón kích rễ (như Bimix Super Root, Roots 2, N3M…) khoảng 15 – 20 phút. Vớt ra để ráo.
Cắm nghiêng cành vào giá thể giâm cành. Giá thể có thể là mụn dừa đã xử lý, trấu hun, hoặc Peatmoss Peatman.
Đặt khay giâm ở nơi thoáng mát, có ánh sáng gián tiếp hoặc bóng râm.
Hàng ngày phun sương giữ ẩm cho cành. Kiểm tra thường xuyên, nếu lá rụng, cành có thể không ra rễ.
Sau hơn 10 ngày, cành sẽ bắt đầu bén rễ và nhú mầm. Khoảng 30 ngày, rễ sẽ đủ chắc để trồng sang chậu lớn.
Trồng hoa sử quân tử bằng hạt giống
Phương pháp này mất thời gian hơn nhưng cũng là một lựa chọn.
Trước khi gieo, có thể cắt bỏ phần đầu nhọn của vỏ hạt vừa đủ để nước thấm vào dễ hơn.
Ngâm hạt trong nước ấm (2 sôi 3 lạnh) khoảng 24 tiếng. Vớt ra để ráo, sau đó ủ trong khăn vải ẩm khoảng 2 ngày. Nếu hạt chưa nứt nanh, phun nhẹ các chế phẩm kích thích sinh trưởng (Comcat, Atonik, Litosen, Dekamon…) rồi ủ tiếp đến khi hạt nứt nanh thì đem gieo.
Gieo hạt vào giá thể ươm hạt tương tự như giâm cành. Giữ ẩm.
Sau 20 – 30 ngày, cây sẽ nảy mầm. Khi cây con đủ cứng cáp (có 2-3 lá thật), có thể bứng cây trồng vào chậu.
Kỹ Thuật Trồng Sử Quân Tử Vào Chậu
Khi đã có cây con hoặc cành giâm đã bén rễ khỏe mạnh, tiến hành trồng vào chậu theo các bước:
Chọn chậu có kích thước phù hợp như đã đề cập (chậu to).
Cho giá thể đất đã chuẩn bị vào chậu, trải đều. Đổ đất cách miệng chậu khoảng 3cm – 5cm để có không gian tưới nước.
Nhẹ nhàng đặt bầu cây con (hoặc cành giâm đã bén rễ) vào giữa chậu. Lấp đất xung quanh gốc cây, ấn nhẹ cho cây đứng vững.
Sau khi trồng xong, tưới nước nhẹ nhàng giữ ẩm cho đất. Có thể kết hợp phun các loại phân kích thích ra rễ (Axit Humic 322, Org Hum, Seasol, Acroot, Terra Sorb Root…) định kỳ 7 – 10 ngày/lần trong giai đoạn đầu để cây nhanh bén rễ vào đất mới.
Trong không gian sống hiện đại, việc trồng cây xanh trong chậu giúp mang thiên nhiên vào nhà. Bên cạnh sử quân tử, bạn có thể cân nhắc trồng thêm [cây tre cảnh] nhỏ gọn trong chậu để tăng thêm mảng xanh tươi mát.
Hướng Dẫn Chăm Sóc Sử Quân Tử Trồng Chậu
Để cây sử quân tử trồng trong chậu phát triển tốt và ra hoa sai, cần chú ý các yếu tố sau:
- Làm giàn: Vì là cây dây leo, khi cây cao khoảng 30cm – 50cm, bạn cần làm giàn hoặc cho cây leo lên các cấu trúc có sẵn như hàng rào, lưới sắt, ban công. Điều này giúp cây có chỗ bám, phát triển thẳng và đón nắng tốt hơn.
(Về lo ngại rắn: Cây sử quân tử không phải là loại cây thu hút rắn, bạn hoàn toàn có thể yên tâm trồng trong vườn nhà). - Ánh sáng: Sử quân tử cần nhiều ánh sáng để ra hoa rực rỡ. Trồng cây ở nơi có nắng trực tiếp hoặc bóng râm một phần là lý tưởng. Cây càng nhận đủ sáng, hoa càng sai và màu sắc càng đẹp.
- Tưới nước: Cây cần nhiều nước để sinh trưởng, đặc biệt vào mùa hè hoặc những ngày nắng nóng. Tưới nước thường xuyên để giữ ẩm cho đất trong chậu. Vào mùa mưa, cần chú ý lượng nước tưới, tránh để đất quá ẩm gây thối hoặc úng rễ.
- Bón phân:
- Khoảng 15 – 20 ngày sau khi trồng, bắt đầu bón phân hữu cơ cho cây (phân trùn quế, phân dê, phân bò hoai mục, phân gà…). Bón định kỳ 15 – 20 ngày/lần để cung cấp dinh dưỡng cho cây phát triển thân lá.
- Khi cây bắt đầu phân hóa mầm hoa (chuẩn bị ra nụ ở đầu cành, nách lá), chuyển sang sử dụng các loại phân bón có hàm lượng lân (P) và kali (K) cao hơn để thúc đẩy cây ra hoa. Các loại NPK như 15-30-15, 6-30-30, 15-5-20… rất phù hợp trong giai đoạn này.
- Cắt tỉa và kiểm soát sâu bệnh: Cắt tỉa thường xuyên, đặc biệt trong mùa mưa khi cây phát triển nhanh, giúp kích thích cây đẻ nhiều mầm nhánh, từ đó ra nhiều hoa hơn.
- Sâu bệnh thường gặp là sâu róm. Khi phát hiện, có thể bắt giết thủ công. Nếu mật độ sâu lớn, sử dụng các loại thuốc trừ sâu sinh học hoặc hóa học phù hợp (Radiant, Su35, Cóc tía…).
- Xử lý vấn đề:
- Vàng lá: Thường do thừa nước hoặc thiếu ánh sáng. Kiểm tra lại chế độ tưới và vị trí đặt chậu.
- Lâu ra hoa hoặc không ra hoa: Nguyên nhân phổ biến là do bón quá nhiều phân có hàm lượng đạm (Nitrogen) cao. Đạm thúc đẩy cây phát triển thân lá mạnh nhưng lại làm giảm khả năng ra hoa. Giảm bón đạm và tăng cường lân/kali trong giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa.
Trồng cây cảnh trong chậu mang lại sự linh hoạt trong việc trang trí. Ngoài sử quân tử, các loại cây như [cây lộc vừng cảnh] hoặc [cây vạn phúc] cũng là lựa chọn phổ biến để tạo điểm nhấn xanh cho không gian sống.
Công Dụng Và Ý Nghĩa Cây Sử Quân Tử
Bên cạnh giá trị làm cảnh, sử quân tử còn có một số công dụng và ý nghĩa đặc biệt:
- Làm cảnh: Với giàn hoa rực rỡ và hương thơm nhẹ nhàng, sử quân tử là lựa chọn tuyệt vời để trang trí sân vườn, ban công, hàng rào, mang lại không gian xanh mát và thư thái.
- Dược liệu: Hạt sử quân tử được dùng làm thuốc trong y học cổ truyền để trị giun sán, giun kim ở cả trẻ em và người lớn. Thu hoạch quả già vào khoảng tháng 9-11, đập lấy hạt phơi khô. Hạt chứa dầu béo, chất gôm, acid hữu cơ và muối kali sunfat.
- Lưu ý quan trọng: Không dùng hạt sử quân tử cùng với trà nóng, vì có thể gây tiêu chảy, nấc hoặc nôn nao. Mặc dù không gây chết người, hạt sử quân tử có thể gây ngộ độc nhẹ nếu ăn phải, đặc biệt ở trẻ nhỏ (gây tiêu chảy, chóng mặt, đau bụng, viêm sưng niêm mạc dạ dày, ruột). Cần để xa tầm tay trẻ em.
Trong thế giới cây cảnh, có nhiều loại cây không chỉ đẹp mà còn có công dụng đa dạng, từ trang trí đến y học dân gian, tương tự như [cây tía tô cảnh] (loại tía tô cảnh có lá màu đẹp).
- Ý nghĩa phong thủy: Tên gọi “quân tử” gợi lên hình ảnh người trượng phu, kiên cường. Ý nghĩa hoa sử quân tử tượng trưng cho sự hướng đến những điều tốt đẹp, cao cả, nỗ lực vươn lên trong cuộc sống. Màu sắc hoa chuyển từ trắng sang hồng rồi đỏ cũng được cho là hội tụ năng lượng của 5 nguyên tố: Kim (trắng), Mộc (cây xanh), Thủy (nước tưới), Hỏa (đỏ), Thổ (đất). Do đó, sử quân tử được cho là hợp với cả 5 mệnh.
Các loại cây cảnh khác mang ý nghĩa phong thủy tốt lành như [cây lá may mắn] cũng thường được ưa chuộng trồng trong nhà hoặc nơi làm việc.
Kết Luận
Trồng sử quân tử trồng chậu là một cách tuyệt vời để thêm sắc màu và sức sống cho không gian sống của bạn. Với kỹ thuật trồng và chăm sóc đúng cách, bạn hoàn toàn có thể sở hữu một giàn hoa sử quân tử rực rỡ, đổi màu liên tục ngay tại nhà. Chúc bạn thành công với khu vườn nhỏ của mình!
Nguồn: Nông Nghiệp Phố